Sỏi túi mật, viêm túi mật, polyp túi mật,... là những bệnh lý thường gặp của túi mật, với các triệu chứng điển hình như ăn chậm tiêu, đau hạ sườn phải, sốt, vàng da...
Túi mật nằm ở mặt dưới gan, vùng bụng trên bên phải, dưới bờ sườn, bên cạnh ống mật chủ, được nối thông với ống mật chủ bởi một ống nhỏ (cuống túi mật). Túi mật có chức năng chứa dịch mật do gan bài tiết. Khi ăn, túi mật co lại, tống mật vào ruột để tiêu hóa thức ăn. Bệnh của túi mật là một trong những vấn đề thường gặp của hệ thống tiêu hóa.
Sỏi túi mật có thể gây đau và nhiều triệu chứng khác. Nếu vị trí sỏi ở cổ túi mật, sẽ cản trở sự lưu thông bình thường của dịch mật, gây tắc nghẽn đường mật, muối mật kích thích gây tổn thương thành túi mật, lúc đó vi khuẩn sẽ xâm nhập vào trong túi mật và phát triển gây ra viêm túi mật cấp.
Túi mật - sỏi túi mật
Tìm hiểu thêm: • Giải pháp hỗ trợ điều trị và phòng ngừa triệu chứng của bệnh sỏi mật - túi mật: khó tiêu, chậm tiêu, đau hạ sườn phải, sốt, vàng da... • Chỉ xác giúp giảm đầy trướng, khó tiêu do sỏi mật.
Tình trạng rối loạn vận động của túi mật chính là sự suy giảm chức năng túi mật mà không hề có sự xuất hiện của sỏi. Nguyên nhân có thể là viêm mạn tính, căng thẳng, vấn đề về cơ trơn của túi mật hoặc cơ vòng Oddi quá chặt. Ngoài ra cũng có nhiều nghiên cứu cho thấy suy giảm chức năng tuyến giáp cũng gây nên tình trạng rối loạn vận động mật.
Có hai dạng rối loạn vận động túi mật hay gặp đó là:
- Giảm khả năng co bóp của túi mật: Túi mật bị mất trương lực, tống đẩy mật khó khăn, gây ứ mật và làm túi mật bị giãn ra. Rối loạn này không gây đau đớn nhiều nhưng sẽ làm bệnh nhân thường xuyên bị đầy trướng, khó tiêu.
- Các cơ trơn co lại khiến dịch mật trong túi mật không ra được và không xuống được tá tràng. Túi mật sẽ tăng co bóp làm tăng áp lực trong túi mật gây ra những cơn đau quặn gan.
90% các trường hợp viêm túi mật là do sỏi gây ra. Viêm túi mật có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm như suy tuần hoàn, chảy máu các tạng, viêm phúc mạc, lỗ rò vào đường tiêu hóa…
Các triệu chứng của viêm túi mật: Đau tức bụng, buồn nôn, ói mửa, ăn không ngon, sốt, ớn lạnh hoặc đầy hơi thường xảy ra sau bữa ăn đặc biệt bữa ăn nhiều dầu mỡ.
Ung thư túi mật khó chẩn đoán vì nó thường không có dấu hiệu hay triệu chứng cảnh báo trước. Trong thực tế, ung thư túi mật chỉ được phát hiện tình cờ khi cắt túi mật do các nguyên nhân khác như sỏi mật. Còn nếu có triệu chứng tại thời điểm được chẩn đoán, ung thư túi mật đã ở giai đoạn nặng. Lúc này người bệnh có thể sẽ gặp những triệu chứng như: Đau bụng đặc biệt ở phần trên bên phải của bụng, đầy hơi, ngứa ngáy, sốt, chán ăn, giảm cân, buồn nôn, vàng da và lòng trắng của mắt.
Ung thư túi mật không phổ biến, nếu phát hiện sớm, loại bỏ túi mật và các mô bị ảnh hưởng trong ống dẫn mật là điều trị tiêu chuẩn. Nhưng nếu phát hiện ở giai đoạn muộn thì cơ hội sống sót của bệnh nhân là rất thấp.
Polyp túi mật còn gọi là u nhú niêm mạc tuyến mật, là một dạng tổn thương dạng u hoặc giả u phát triển trên bề mặt niêm mạc túi mật. Chúng thường vô hại và hiếm khi gây ung thư túi mật. Hầu hết các polyp là kết quả của sự tích tụ cholesterol. Đây là một bệnh khá phổ biến, có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi và không có sự khác biệt đáng kể về tỷ lệ mắc giữa nam và nữ.
Polyp túi mật thường không có triệu chứng và không cần điều trị. Các polyp này thường được tình cờ phát hiện khi làm siêu âm túi mật. Polyp túi mật thường không gây đau. Do đó, mọi người không nên quá sợ hãi khi phát hiện polyp trong túi mật của mình. Cách tốt nhất là theo dõi siêu âm mỗi sáu tháng. Khi khối polyp đủ lớn, bác sĩ có thể yêu cầu phẫu thuật cắt bỏ, điều này hoàn toàn đơn giản và không nguy hiểm sức khỏe của bạn.
Bệnh túi mật có nhiều hiểu hiện triệu chứng tương tự nhau, các triệu chứng phổ biến nhất có thể xảy ra là:
- Đau bụng: Vị trí đau của túi mật ở vùng dưới bờ sườn bên phải hoặc vùng thượng vị. Có thể là những cơn đau dữ dội hoặc đau âm ỉ, đau dai dẳng hoặc thoáng qua, tùy theo thương tổn của túi mật. Đặc điểm đau của túi mật là cơn đau tăng lên sau ăn, khác với đau dạ dày thường là tăng khi đói. Không kể trường hợp đau dữ dội, cơn đau của túi mật nhiều khi khó phân biệt với đau của các bệnh dạ dày - tá tràng, đại tràng.
- Rối loạn tiêu hóa: Cơn đau cấp tính ở túi mật có thể gây buồn nôn và nôn ói. Các trường hợp khác, bệnh nhân có thể cảm giác đầy bụng, chậm tiêu, chán ăn, sợ mỡ. Các triệu chứng này cũng dễ nhầm với bệnh của dạ dày - tá tràng và của đường tiêu hóa.
- Vàng da: Bệnh của túi mật ít khi gây vàng da vì túi mật chỉ là bộ phận phụ bên cạnh đường mật chính. Biểu hiện đầu tiên của vàng da là nước tiểu vàng sậm, kế đến là mắt vàng và sau đó là da vàng. Nếu chỉ thấy da vàng mà nước tiểu không vàng thì không phải là chứng vàng da. Vàng da chỉ xuất hiện khi thương tổn ở túi mật quá nặng nên gây tắc nghẽn đường mật chính, như trong trường hợp sỏi túi mật rơi xuống đường mật chính, viêm túi mật cấp gây phù nề ứ trệ đường mật, viêm túi mật mãn gây dính tắc vùng ngã ba túi mật - đường mật, u túi mật xâm lấn đường mật.
- Sốt: Là biểu hiện khi xảy ra nhiễm trùng ở túi mật, một biến chứng thường gặp của bệnh túi mật, nhất là sỏi
Những người có nguy cơ cao mắc các bệnh ở túi mật thuộc các đối tượng sau:
- Suy giáp
- Thừa cân
- Sụt cân nhanh (do bệnh, do sử dụng thuốc giảm béo)
- Tăng lượng estrogen và sử dụng thuốc tránh thai (estrogen làm tăng nồng độ cholesterol trong mật)
Phụ nữ trên 40 tuổi dễ mắc bệnh sỏi mật - túi mật
- Thường xuyên sử dụng thuốc kháng acid hoặc Acid dạ dày thấp
- Người trên 40 tuổi
- Phụ nữ đã sinh nhiều con
- Rối loạn mỡ máu
- Nghiện rượu
- Tiền sử gia đình: có nhiều người mắc bệnh túi mật
- Sử dụng thuốc hạ cholesterol (hạ mỡ máu) làm tăng cholesterol trong địch mật.
- Thuốc ức chế miễn dịch, thuốc chống trầm cảm làm chậm các cơn co thắt túi mật
- Chế độ ăn uống ít calo, nhiều chất béo bão hòa, ít chất xơ và không đủ rau hay chế độ ăn quá ít chất béo làm túi mật ít hoạt động, gây ứ trệ và tăng nguy cơ nhiễm trùng.
- Người bị các bệnh đường ruột: Táo bón, các bệnh như viêm ruột mãn tính, bệnh viêm loét đại tràng.
- Bệnh tiểu đường
Sự thay đổi của chế độ ăn uống với nhiều chất béo bão hòa, thực phẩm chiên xào, thực phẩm giàu dinh dưỡng cùng lối sống ít vận động chính là điều kiện thuận lợi cho các căn bệnh ở túi mật ngày càng phát triển.
Thu Thảo
Nguồn: http://www.gallbladderattack.com